Публикации » Килех, кивĕ Çĕнĕ çул!

10 января 2025 г.

   Кивĕ Çĕнĕ çул _ Юлиан календарьне пăхăнакан чиркỹллĕ çĕр-шывсен уявĕ. Çак праçник Раççей çыннисемшĕн уйрăмах çывăх.

   Кивĕ Çĕнĕ çула паллă тăвасси çулсене шутламашкăн çĕнĕ стиль çине куçнинчен пуçланнă. 1918 çулта, Халăх Комиссарĕсен Совечĕн декречĕ тăрăх, Раççейре Григориан календарĕ вăя кĕнĕ. Вăл Юлиан календарĕнчен 13 кун «малта пынă». Çапла вара Юлиан календарĕпе (кивĕ стильпе) паллă тунă Çĕнĕ çул уявне икĕ эрне маларах куçарнă. Нумайăшĕ хăнăхнă йăлапа Çĕнĕ çула кивĕ стильпе те уявланă. Кивĕ Çĕнĕ çула уявлани _ малтанхи Çĕнĕ çулăн хăйне евĕр «ахрăмĕ» («эхо»).

   Кивĕ Çĕнĕ çула яланах пĕр вăхăтра _ январĕн 14-мĕшĕнче паллă тăваççĕ. Ăна уяв сĕтелĕ хатĕрлесе çемьепе кĕтсе илеççĕ. Тĕп апат _ кутья (тулă е ытти кĕрперен пĕçернĕ, пыл, мăйăр, типĕтнĕ улма-çырла хутăштарнă пăтă). Вăл _ çĕнĕ çул тулăхлăхĕн палли. Çавăн пекех сĕтел çине хуран кукли (вареники) лартаççĕ. Ун ăшне маларах çип, вак укçа, фасоль, сахăр, пăрăç чикеççĕ. Вĕсен кашнин _ хăйĕн палли.

   Ачасемпе çамрăксем, килес çул тулăх тыр-пул пултăр тесе, килĕрен тырă (тулă, ыраш, сĕлĕ) «акса» çỹреççĕ. Кил хуçисем вĕсене йăвапа тата ытти çимĕçпе хăналаççĕ.

   Чи кирли _ Кивĕ Çĕнĕ çулта вăрçăнма, пĕр-пĕрне кỹрентерме юраманни. Çакна христиансен пăхăнмаллах. Таса чунпа, сывлăхпа, ырлăхпа, пурлăхпа кĕтсе илер кивĕ Çĕнĕ çула. Юратупа, çирĕп шанчăкпа та ĕненỹпе пурăнар.

   Георгий Хитров протоиерей, Палтиелĕнчи Михаил Архангел ячĕллĕ чиркỹ настоятелĕ.

Источник: "Шăмăршă хыпарĕ"