Çăварни юррисем
Кăçал
çăварни чопас тесе
Кăçал çăварни
чопас тесе
Çонатран çона тутартăмăр,
Тойран торта хортартăмăр,
Пăхăртан пĕкĕ
автартăмăр.
Куккук вĕçрĕ, ай кортăр-и?
Мамăкĕ ўкрĕ, ай илтĕр-и?
Эпир кунта хăна мар-и,
Пире юрлама юрамасть-и?
Картари качаки выльăх мар-и?
Вăрманти тăмани кайăк мар-и?
Эпир кунта хăна мар-и?
Пире юрлама юрамасть-и?
Çăварни çони ай çут
çона,
Çутти ўкрĕ ай çол çине.
Эпир кăçал çăварни чопнин
Ячĕ йолтăр ай çол çине.
Çăварни, çăварни ай чопар-и?
Çăварни икерчи ай çиер-и?
Çăварни килес çол татах килет,
Перн яш ĕмĕр орăх килмест.
Çварни
çолĕ ай солнăклă
Çварни çолĕ ай солнăклă,
Солнса катпăр, ай тытсамăр.
Перн тăвансем ай çакăнта,
Иртсе катпăр, ай кўртсемĕр.
Çварни, çварни терĕмĕр те,
Çварни çитсе иртсе каять.
Çварни иртмеç, ĕмĕр иртет,
Килес çул каяллах çварни килет.
Кăçал çварни чопас
тесе
Заказ çуна эп тутартăм.
Пăхăртан пĕкĕ эп автартăм,
Хам çварнине чопимарăм.
Кăçал çварни вăрăм тесе
Кило мăйăр çитимарĕ.
Çитессине ай çитрĕ те,
Чун юратни çитимарĕ.
Хора лаши çилхинче те
Сарă лентă савăнăç-ши?
Савнисемпе çоарни чопсан
Камăн чонĕ савăнмĕ-ши?
Йори илтĕм шор çĕрçĕн
тотăрне те
Аслă çоарнине çыхас тесе.
Аслă çоарния çыхимарăм,
Чон савнине коримарăм.
* * *
Отма çолпа отма лайăх,
Мăн çолпа тата та лайăхрах.
Пере хирĕç тохсан лайăх,
Кайнă чох ăсатсан тата лайăх.
Аки те мана ăсатса яр
та
Çол тоткалне* çитиччен,
Çол тоткалне çитсессĕн те
Тата та кил тесе яр.
Сăпаççипă
куккукне
Çич çăмарта тунăшăн.
Сăпаççипă тăвансене
Пере сонса чĕннĕшĕн.
Вăрманта мырьă
полмасан
Эпĕр вăрмана каймастпăр.
Çакăнта аки полмасан
Пер çакăнта килместпĕр.
Кантăр вăрри
тутлă тесе
Татмасăрах çиместпĕр.
Пичипеле инки лайăх тесе
Чĕнмесĕрех килместпĕр.
Нискасси ялĕ,
Д.Р. Кузнецовăран (1899)
З. Белугина
çырса илнĕ. 1986 ç.
* * *
Сукна кĕрĕк тăхăнтăм,
Йўле ярас — вĕçкĕн
теççĕ,
Тўмелесен — тĕксĕм теççĕ,
Ку чухнехи çынсене
Ниепле те юрас çук.
Кўлсе тухрăм лашине,
Çварни чупас — чупкăн теççĕ,
Пăхса тăрас — прахăç
теççĕ.
Ку чухнехи çынсене
Ниепле те юрас çук.
Çăварни çони хоçмалла,
Хоçсан тăваттăн лармалла,
Сарсан сак(кă)рăн лармалла.
Çăварни çони хоçмалла,
Хоçсан иккĕн лармалла,
Хошша сар хĕр лартмалла.
Çĕньял
Очăкасси ялĕ,
А.В. Ятманова çырса
панă. 2003 ç.
* * *
Атте лаши — хура лаша,
Витере тăрсан кам курать?
Тухса çўресен çын курать,
асăнать.
Атте çуни — хура çуна,
Картара ларсан кам курать?
Кўлсе тухсан çын курать,
асăнать.
Анне сăхманĕ — хура сăхман,
Ампарта тăрсан кам курать?
Тумланса тухсан çын курать,
асăнать.
Çăварни ачине тур хушнă
Килрен киле çўреме.
Кил хуçине кам хушнă
Алăкне уçса янлама?
* * *
Çăварни çитет тенĕ чух
Çич кун сĕлĕ çитертĕм.
Яштак пўллĕ пулас тесе
Çич кун çăкăр çимерĕм.
Сарă вăрăм пиççине
Лаша çине ятăмăр.
Хура хăтлă хĕрсене
Çуна çине лартрăмăр.
Аттен лаши — хура тур,
Ыран ирччен чупсан та
Атте мана ятлас çук,
Хĕрсен мăшкăлĕ тăвас
çук.
Сентимĕр ялĕ,
Е.П. Багровăран (1916)
Е.П. Колбасова
çырса илнĕ. 1989 ç.
* * *
Пўрт хыçĕнчи çўçе тĕмми
—
Тухрăм лартăм ай çўç
уçма.
Çўçĕм çусăр ай
уçăлмасть,
Эп савнисĕр ай пурăнаймас(тă)п.
Ик шур тутăр ай пĕр
вĕçрен —
Хачă касса ай уйăрчĕ,
Эп савнипе ай пĕрлеччĕ —
Çич ют килсе ай уйăрчĕ.
Чўречине уçса ярсан
Кайăк вĕçни ай курăнать.
Савни çыру çырса тăрсан
ăш-чик хыпни ай лăпланать.
Леш айккинчи ай
улмуççи
Ма ку енче ай пулман-ши?
Ютри савни, ай чун савни,
Хамăр ялта ма пулман-ши?
Мăн Токшик ялĕ,
Д.Н. Данилова (1925) çырса панă.
* * *
Кайăк вĕçет малалла,
Çунатти юлать каялла.
Эпир каятпăр малалла,
Пăхса юлăр кай енчен.
Çăварни çулĕ
сулăнчăклă,
Сулăнса каятпăр, тытсамăр.
Ой, тантăшсем, хĕр тантăшсем,
Иртсе каятпăр, кĕртсемĕр.
Çăварни килет мăн çулпала,
Иртсе каять вак çулпа.
Çăварни иртмест — ĕмĕр иртет.
Çапла мар-и, тантăшсем?
Вăрманкас-Шашкар
ялĕ, Д.П. Вершков çырса илнĕ. 1953 ç. ЧПГĂИ ĂА. III уйр. 121 т. 92 с.
* * *
Аршăн çорă аш кокли,
Çиясси çок — ма пĕçерес?
Сар та вăрăм хĕрсене
Илесси çук — ма астарас?
Шит те çорă хоран кокли,
Çиясси çок — ма пĕçерес?
Хора та лотра хĕрсене
Илесси çок — ма астарас?
Çăварни лаши — çўрен лаша,
Кўлтĕм тохрăм чопмашкăн.
Хăпарчĕ ларчĕ сарă хĕр,
Ĕмĕт çитнĕн тойăнчĕ.
Çăварни лаши — çўрен лаша,
Кўлтĕм тухрăм чопмашкăн.
Хăпарчĕ ларчĕ çырă хĕр
Ĕмĕт çитнĕн тойăнчĕ.
Çăварни лаши — хора лаши,
Кўлтĕм тохрăм чопмашкăн.
Хăпарчĕ ларчĕ хора хĕр,
Ĕмĕр иртнĕн тойăнчĕ.
Çăварни лаши — кăвак лаша,
Кари-малти йăс такан.
Ытла тотăхса тăрасран
Çутăлтарма тохрăмăр.
Кĕртекасси-Янасал,
И. Юркин
1909 ç.
çырса илнĕ. ЧПГĂИ
ĂА.
I уйр. 39 т. 174—175 с.
* * *
Яш çын çони шуç котлă,
Улах тĕлне çитет те —
Учĕ отат, çони шумаст.
Ват çын çони хоп котлă,
Хопах тĕлне çитет те —
Учĕ отат, çони шумаст.
Çăварни килет çичĕ кон,
Ма çич эрне килмест-ши?
Çичĕ пăт сĕлĕ
çитарма.
Анкарт толне йĕтĕн акрăм,
Пăхма карăм
— поса шăтнă,
Татма тохрăм — кантăр шăтнă.
* * *
Çол тăваткалне кантăр акрăм
Сала кайăк кăмăлне.
Эп çакăнта ме килтĕм?
Атти-апи кăмăлне.
Чăрш тăрне пас тытать,
Нумай тăмаст, каллех тăкăнат.
Шăллăмпа йăмăк патне
Йăпăрт килсен чылай полат.
Çол хĕринче тăракан
Çварни чопрăм тият-ши?
Çони шăлне сăват-ши,
Воннăран ытла кăларат-ши?
Пичи çварни чоптармар,
Хора çони çĕмĕрлтĕр-и,
Чĕн котлăхĕ татăлтăр-и!
Янасал ялĕ, 1909 ç. И. Юркин çырса
илнĕ. ЧПГĂИ ĂА. I уйр.
39 т. 170 с.
