Шурча тĂрĂхĔнче
салтака Ăсатни
Пĕр вăтăр çул каялла çар ретĕнче
салтаксем виçĕ çул, моряксем тăватă çул
тăнă. Салтака вун тăхăр çула çитнĕ
çамрăксене илсе кайнă. Çара каймалли çинчен икĕ-виçĕ
эрне малтан евитленĕ.
Çемьере ывăл ача пур пулсан амăшĕ ал шăллилĕх
пир малтанах хатĕрлесе хунă. Салтак чупма пуçланă кун
ывăлне пиллесе çав пире
виçеллĕ татса илсе парне çакнă. Ăна сулахай
хулпуççи урлă сылтăма çыхнă. Тăванĕсем
те парне çакнă е кĕпе тăхăнтарнă чух:
«Лайăх кайса килмелле пултăр, çўрен çулта Турă
пулăштăр. Лайăх пулсан ўлĕмрен санран парне
тăхăнмалла пултăр», — тенĕ.
Салтак ăсатас кун тĕлне ашшĕ-амăшĕ сăра
тунă, эрех, апат-çимĕç хатĕр ленĕ. Ывăлне çула тухма аш-какай пĕçерсе
типĕтнĕ, сухари янтăланă. Ятарласа çавра
çăкăр пĕçернĕ.
Каçалапа пĕтĕм хурăнташ-тăванĕ, ял-йыш
пухăннă. Çамрăксем юрланă, ташланă. Хĕрсем
питех ташламан. Тăванĕсем те савăннă, анчах амăшĕ
çав кун питĕ хурланнă. Сывпуллашас умĕн çурта
çутнă, çавра çăкăр чĕллине касса илсе
турăш умне хунă (çакна ывăлне салтакра Турă
сыхлатăр, каялла тĕрĕс-тĕкел таврăнма
пулăштăр тесе тунă). Ывăлне хĕреç тата
шурă сăмса тутри панă, вĕсене мĕн киле киличченех
упрама хушнă. Унтан апатланнă, ура çине тăрса пурте
салтак ачипе пĕрле курка тытса ăна ырă сунса сăра ĕçнĕ.
Вара салтак ачине кутамкка тăхăнтартнă та питне турăш
еннелле, çурăмпа алăк енне çавăрса илсе
тухнă. Ялтан тухсан телей пултăр тесе кĕленче ватнă.
Çапла пулас салтак ял-йышран уйрăлнă.
Йăпăрт та пăхрăм юман çине
Çўллĕрен çўллĕ ай ўснине.
Сисмерĕм те çитĕннине,
Салтак та ятне ай илтнине.
Ăçтан та манан ай юманне
Кашталăх лартса хăварнине.
Ăçтан та манан ай савнине
Кĕтсе те илме ай полнине.
Хурăн та тăрри хумханать те
Лăпкă та çилĕ ай вĕрнĕ чох.
Манăн та чунăм хурланать те
Сиртен уйрăлса ай кайнă чох.
Шăнкăр та шăнкăр шыв
юхать те
Çорхи шывĕ ай кайнă чох.
Коçран та коççуль ай юхать те
Савнирен ойрăлса ай кайнă чох.
Вĕç, вĕç те, куккук,
вăрман енне
Чăрăш та тăрне ай лармашкăн.
Чăтса та тăрам йывăрлăхне
Каялла киле ай килмешкĕн.
Тор лашийĕ ай чопнине
Çола та тăрăх пăхса юлăр.
Салтак та чопса ай кайнине
Шор тотăрпа солса юлăр.
Шурча сали, С.С.Тимофеева çырса панă. 2003 ç.
