Чӑваш халӑхӗн мухтавлӑ ывӑлӗ А.Г.Николаев чӑн-чӑн патриот пулни, вӑл тӑван чӗлхене, тӑван юрӑсене чунран хисеплени ҫинчен халь-ччен сахал мар ҫырнӑ. Ку ытахальтен каланӑ сӑмах маррине хам куҫпа курса ӗненме тӳр килнӗччӗ. Ку Мускавра Пӗтӗм Союзри комсомо-лӑн 18-мӗш съезчӗ ӗҫленӗ кунсенче пулса иртнӗччӗ.
Съезд ӗҫне Чӑваш Енрен суйланӑ 23 делегат хутшӑнчӗ. Ушкӑна Л.Я.Тянгов ертсе пычӗ, ӑна президиума суйларӗҫ. Малтанах КПСС Тӗп юмитечӗн Генеральнӑй секретарӗ Л.И.Брежнев тухса калаҫрӗ, ун хыҫҫӑн ВЛКСМ Тӗп комитечӗн 1-мӗш секретарӗ Б.Н.Пастухов отчетлӑ доклад турӗ.
Съезд вӑхӑтӗнче лару-тӑру калама ҫук ҫӗкленӳллӗччӗ. Тӑхтавсен вӑхӑтӗнче юрӑ-ташӑ кӗрлесе кӑна тӑратчӗ. Тӗрлӗ халӑх ывӑлӗ-хӗрӗ хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартма тӑрӑшатчӗ. Паллах, пысӑк ӗҫ ним шӑйрӑксӑр иртёймӗ. Тӑхтавра Кремль ҫумӗпе иртнӗ чухне ушкӑнран тахӑшӗ: «Здесь дядя Леня живет», - тесе хучӗ. Ӑнӑҫлӑ шӳте хакласа чиперех «кӗҫенсе» илтӗмӗр. Тахӑшӗ ҫакна «кирлӗ ҫынсене» ҫийӗнчех сис-тернӗ. Хӑна ҫуртне таврӑнсан пире пӗр кӗтесе пуҫтарчӗҫ те пачӗҫ вара «ӑшшине». Ырӑ кӑмӑллӑ «хуҫасем» ал тытса йӑл кулма анчах мар, йӗркеллӗн кӑна тӑн кӗртсе илме те пӗлеҫҫӗ иккен.
Ҫавӑн чухне эпир, Чӑваш Ен ачисем, хамӑрӑн мухтавлӑ ентеш А.Г.Николаев космонавт ҫинчен аса илтӗмӗр. Ӑна кӗтсе илме ВЛКСМ обкомӗн пӗрремӗш секретарьне М.Я.Якимова, Муркаш райкомӗн пӗрремӗш секретарьне А.П.Скворцова тата мана, Канаш районӗнчи «Мир» колхозра ӗҫлекен комбайнера, шанчӗҫ.
Хаклӑ хӑнана Кремльте апат вӑхӑтӗнче кӗтсе илтӗмӗр. Виҫсӗмӗре те алӑ панӑ хыҫҫӑн пирӗн ҫине тинкерсе пӑхрӗ те: «Мӗскер эсир пурте пӗр пек тӑхӑннӑ, инкубатор чӗпписем пек», -тесе шӳтлерӗ /пире Мускава тухса каяс умӗн Шупашкарти тӗп универмага илсе кайса тумлан-тарнӑччӗ/. Кӗске ҫак тӑхтав вӑхӑтӗнче хамӑр ушкӑнпа сӑн ӳкерттерме калаҫса татӑлтӑмӑр, ентеше съезд хупӑннӑ хыҫҫӑн ирттерекен тӗл пулӑва чӗнтӗмӗр. Андриян Григорьевич килӗшрӗ.
Ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче комсомол съезчӗ хӑйӗн ӗҫне вӗҫлерӗ. Пирӗн хушӑран Тӗп комитета Шупашкарти промышленноҫ тракторӗ-сен заводӗнче ӗҫлекен Альберт Захарова суй-ларӗҫ, Зоя Кустюковӑна шутлав комиссине кӗртрӗҫ.
Съезд хупӑннӑ хыҫҫӑнхи тӗл пулу «Россия» хӑна ҫурчӗн аялти хутӗнче иртрӗ. Чӑваш делегацийӗ алӑкран кӗрсенех вырнаҫнӑччӗ, икӗ еннелле ытти ҫӗртен килнӗ делегатсем ларса тухнӑ. Апат-ҫимӗҫ - сӗтел тулли. Ансамбль хаваслӑ кӗвӗсем калать. Туслашса ӗлкӗрнӗ делегатсем пӗр-пӗринпе ӑш пиллӗн калаҫаҫҫӗ.
Тепӗртакран пырса асӑрхаттарчӗҫ: «Андриян Григорьевича кӗтсе илмелле». Эпир малтанхи ушкӑнпа фойене тухрӑмӑр. Кӗҫех хаклӑ хӑна ҫитрӗ. Савӑнӑҫлӑ хӑй. Оренбург делегацийӗ ӑна чӗнсе кӗртме ӗлкӗрнӗ иккен.
Космонавт зала кӗрсенех пурте ура ҫине тӑчӗҫ: «Андриян, Андриян!» - алӑ ҫупса темӗнччен саламларӗҫ, зал кӗрлесе кӑна тӑчӗ. Пирӗн, чӑваш делегачӗсен, чӗри мӗн тери хӗрӳллӗн те мӑн кӑмӑллӑн тапнине каласа пама сӑмах та ҫитмест. Тӗнче пӗлекен паттӑр анчах мар вӑл, хамӑр ентеш, пит кӑмӑллӑ чӑваш ачи! Ун ячӗпе хавхаланса тостсем каларӗҫ. Андриян Григорье-вич хӑй те сӑмах илсе ҫамрӑксене съезд ӑнӑҫлӑ вӗҫленнӗ ятпа саламларӗ, йышӑнӑвӗсене пурнӑҫа кӗртме вӑй-хал сунчӗ.
Делегатсем кӗҫех юрлама пуҫларӗҫ. Ҫӗр-шыва, комсомола мухтакан юрӑсене шӑрантараҫҫӗ. Андриян Григорьевич итлесе ларчӗ-ларчӗ те: «Эсир чӑвашсем-и? Мӗншӗн вырӑсла кӑна юрлатӑр, чӑвашла юрӑсем ҫук-им?» - терӗ. Вара хӑй пуҫласа юрларӗ: анне ҫинчен, ӗлӗкхи юрӑ пулчӗ ку. Сӑмахӗсене пӗлменнипе пӗрле юрлаймарӑмӑр.
Ҫавӑн чухнех пӗчӗк пӑтӑрмах пулса иртрӗ. Чаплӑ ентеш хыҫҫӑн пӗтӗм йышпа чӑвашла кӗрлеттерсен зал ҫӑвар карса итлемелле. Ан-чах... пӗри те чӑваш юррисене йӗркеллӗ пӗлмест. Вӑт инкек! Юрать-ха Патӑрьелӗнчен килнӗ Люся Салмина ҫухалса каймарӗ, юнашарти мари делегацийӗнчен купӑс ыйтса илчӗ те чӑваш ташшине тӑсса ячӗ...
Тӗл пулуран калама ҫук ҫӗкленуллӗ кӑмӑлпа тухрӑмӑр. Андриян Григорьевич тӳрех киле васкамарӗ, пирӗнпе пӗрле хӑна ҫуртне хӑпарчӗ. Темӗнччен калаҫса лартӑмӑр вара.
Тепёр кунхине пуйӑспа Шупашкара килме тухрӑмӑр. Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче кашни чарӑнмассерен делегатсене ятарлӑ ушкӑнсем кӗрсе саламлаҫҫӗ, хӑналаҫҫӗ. Канаш чукун ҫул станцинче мана тата вакунсем юсакан заводран пынӑ Наталья Павловӑна Канаш комсомол райкомӗн 1-мӗш секретарӗ Владимир Харитонов тата ВЛКСМ хула комитечӗн секретарӗ Владимир Тиглев кӗтсе илчӗҫ.
Эпӗ халӗ 50 урлӑ каҫнӑ ӗнтӗ. Комсомол съездӗнче пулнине, унта паллашнӑ юлташсене, А.Г.Николаев космонавтпа курнӑҫнине тӑтӑшах аса илетӗп. Ҫак аса илӳ мана пурнӑҫра, ӗҫре вӑй парса тӑрать.
Руслан ИВАНОВ.
Канаш районӗ,
Пукӑртан ялӗ.