13 декабря 2014 г.
Ĕçпе тивĕçтеркен центрта
Професси тĕрĕс суйласа илни кашни çын пурнăçĕ çине пысăк витĕм кÿрет. Апла пулсан ку питĕ яваплă утăм. Çавăнпа та професси тĕнчипе ачаранах паллашса ÿсни пĕлтерĕшлĕ.
Чăваш Республикин Халăха ĕçпе тивĕçтерессин патшалăх служби пуçарăвĕпе пĕрремĕш çул мар ĕнтĕ республикипех «Санăн професси суйлавĕ» профориентатор волонтерсен акцийĕ иртет. Муркаш районĕнче те çак акци çулсеренех хăйĕн анлăшĕпе палăрса тăрать.
Муркашри халăха ĕçпе тивĕçтерекен центре ртÿçи И. Димитриева пĕлтернĕ тăрăх кăçалхи акцие районта 110 волонтер таранах хутшăннă. Вĕсен шутĕнче педагогик аĕçченĕсем, ял хуçалăх предприятийĕсенчи специалистсем, библиотекарьсем, предпринимательсем тата ыттисем те. Вĕсем пин ытла ачапа тĕл пулнă.
- Ачасене тĕрлĕ профессипе паллаштарма волонтерсем ĕç мелĕсене те тĕрлĕрен суйларĕç: вăйăсемпе тренингсем, калаçусем, профориентаци консультацийĕсем... Ачасем çак вăхăтра сочиненисем те çырчĕç, ÿкерчĕксем те турĕç, хăшĕсем профессипе тĕплĕнрех паллашас тĕллевпе предприятисенче пулса курчĕç.
Çак акцие районти чылай шкул, библиотека хутшăнчĕ. «Сеспель» предприяти, «Герой», «Ударник»хуçалăхсем, Шурчари фельдшерпа акушер пункчĕ, Шурчари тата Шетмĕпуçĕнчи почта çыхăнăвĕн уйрăмĕсем, Муркаш райпо тытăмĕнчи Отарккăри тата Лантăшри çăкăр пекарнисем, Муркаш район хаçачĕн редакцийĕ ачасене пысăк пулăшу пачĕç. Тавах вĕсене çак ырă та кирлĕ ĕçе хутшăннăшăн. Профориентаци мероприятийĕсен пĕлтерĕшĕ тен паянах курăнмасть пулĕ, анчах та республикăра рабочи, техника специальноçĕсен сумĕ ÿссе пынине палăртмалла, - каласа парать Ираида Николаевна.
Волонтер опытĕнчен вара акă мĕн илсе кăтартма пулать. Пĕр-пĕр професси пирки каласа панă чухне 6-7 классенче вĕренекенсем, сăмахран, ĕçĕн сумĕпе, ĕç укçипе ытларах кăсăкланаççĕ пулсан, пуçламăш сыпăкри классенче вĕренекенсем вара ĕç кăткăслăхĕпе интересленеççĕ. Çавăнпа та профессипе ачана иртерех паллаштарни вырăнлăрах. Ача хăйне чăннипех те килĕшекен ĕçе суйласа илме пултартăр. Ĕç тупăш кăна парать, кăмăла вара пачах та тивĕçтермест пулсан çыннăн пурнăç тăршшĕпех лайăх хутшăнусемпе ырă кăмăл пирки манма тивет.
Республикăра хальхи вăхăтра промышленность предприятийĕсенче ăста рабочисем çитменни пирки калаççĕ. Юлашки çулсенче Чăваш Республикин Халăха ĕçпе тивĕçтерессин патшалăх службин органĕсенче те вакансисен пысăк пайĕ рабочи профессийĕсемпе çыхăннă: кирпĕч купалакан, электрогазосварщик, наладчик платник, столяр тата ыттисем. Çавна май ĕç рынокĕнчи лару-тăрăва тĕрĕс хакласа профориентаци ĕçне пысăк тимлĕх уйăрмаллине калать Ираида Николаевна.
Чăваш Енри ĕç рынокĕнче хальхи вăхăтра рабочи профессисйĕсемпе ĕçлекенсем ытларах кирли палăрать: арматурщик, бетонщик, водитель, слесарь, токарь, фрезеровщик, штукатур-маляр, парикхмахер, плотник, повар тата ыттисем те. Служащи профессийĕсемпе вакансисем сахалрах, анчах та агроном, ветеринари врачĕ, воспитатель, врач, инженер, медицина сестри тата ытти ваканси пур.
Професси суйлама хатĕрлесси кĕске вăхăта пыракан процесс мар. Вăл шкулчченхи тапхăрта пуçланса професси пĕлĕвне илнĕ вăхăтченех тăсăлать. Çавăнпа та çак тапхăр тăршшĕпех профориентаци пĕлĕвне тĕрĕс йĕркелени пĕлтерĕшлине палăртаççĕ халăха ĕçпе тивĕçтерекен центр специалисчĕсем.
13-15 çулти çамрăксемех акă профессие курса тата ун пирки пĕлсе суйласа илме пултараççĕ. Ашшĕ-амăшĕкирлĕ сĕнÿ-канаш парать паллах, анчах та ача шкулта хăш предметсемпе лайăхрах ĕлкĕрсе пынине пĕлни кăна çителĕксĕр. Пулас профессире çыннăн мĕнле енĕсем ытларах кирлĕ пулассине те шута илмелле, пулас профессийĕн ĕç условийĕсем мĕнлерех пулнипе те паллашмалла, тен сывлăх тĕлĕшĕнчен ăна алла илме май çук. Анлăн шухăшламалла. Ачан пулас профессийĕ пур енĕпе те шайлашса тăтăр.
Раççейре 2014 çулта çак профессисем ытларах кирлĕ пулнă:
- квалификациллĕ рабочисем: сварщиксем, токарьсем, юсав ĕçĕн маçтăрĕсем, электромонтажниксем.
- врачсем;
- инженерсем;
- программистсем;
- топ-менеджерсем: генеральнăй директорсем, пысăк холдингсен директорĕсем, коммерци директорĕсем, аталанупа суту ĕçĕшĕн яваплă менеджерсем.
Чи лайăх ĕç укçи илекенсен списокне тишкерсен вара лару-тăру акă мĕнле. Юлашки 5 çулта пирĕн çĕр-шывра программистсен вăтам ĕç укçи чи лайăх хи шутланать. Вĕсем хыççăн - компьютер технологийĕсемпе çыхăннă специалистсен ĕç укçи. Виççĕмĕш вырăнта–вебмастерсен (сайтсем тата Интернет хушăмĕсем йĕркелекен çын) ĕç укçи. Çакă шăпах мĕнле професси кирлине кăтартса парать те, мĕншĕн тесен ĕç паракансем асăннă специалистсене ыттисенчен нумайрах тÿлем ехатĕр. Хыççăнхи вырăнсенче - банк ĕçĕн специалисчĕсем, архитектор-проектировщиксем, логистика менеджерĕсем, визажистсем, шеф-поварсем, стоматолог врачсем.
Паллах, професси пирки Интернет-ресурссенче нумай вуласа пĕлме пулать, анчах унти тестсене тухма сĕнекенсем хушшинче ултавçăсем те тĕл пулаççĕ. Çавăнпа та сыхă пулмалла. Усăллă информаци вара халăха ĕçпе тивĕçтерессин патшалăх службин органĕсен сайтĕсенче те чылай. Акă Муркашри халăха ĕçпе тивĕçтерекен центрăн сайтĕнчех професси суйлассипе çамрăксемпе вĕсен ашшĕ-амăшĕсем валли лайăх канашсем пур. Вĕсемпе паллашма ан ÿркенĕр, профессие тĕплĕ ншутласа суйламаллине асра тытăр.
Н. Николаева.
Источник: "Çĕнтерÿ ялавĕ"