27 февраля 2010 г.
Çапла, кирек епле пулсан та пĕччен нимĕн те тума çук. Валерий Семеновичăн шухăшне çывăх тăванĕсемпе юлташĕсем ырлани, малашне алла-аллăн тытăнса ĕçлеме сăмах пани ăна çунать хушма пулăшнă та ĕнтĕ. “Пĕр çын пĕччен йĕр тăвать, çĕр çын пĕрле çул тăвать” тенĕ евĕр ку тăрăхра пурăнакансенчен нихăшĕ те айккинче юлман. Кашни çын мĕнпе те пулин пулăшма тăрăшнă. Кам укçа килсе панă, тепри апат-çимĕç хатĕрленĕ. Виççĕмĕшĕсем строительте тăрăшнă.
- Ку вырăна ун чухне çÿлтен пăхнă пулсан ĕçчен кăткăсем хĕвĕшеççĕ тенĕ пулăттăр, - йăл кулать Валерий Семенович.
Турханта çуралса ÿснĕ, халĕ Мускавра пурăнакан Александр Николаевич Филиппова уйрăмах палăртса хăварас килет. Укçа-тенкĕ енчен нумай пулăшнă вăл. Çапла тума мĕн хистенĕ-ха ăна?
-Хамăра утьăкка сиктерсе ÿстернĕ тăван ялпа атте-анне, Турă умĕнче ĕмĕр парăмра эпир. Ку вара вĕсене çĕре çити пуç тайса тав туни пултăр,- терĕ вăл.
Ылтăн алăллă Алексей Аркадьевич Пупина та асăнмалла. Пултаруллă та маттурскер чиркĕвĕн алтарьне, чÿрече рамисене, алăкĕсене тата ыттине те хăех ăсталанă. Феликс Алексеевич Петров вара, тивĕçлĕ канура пулин те, пĕр кун сиктермесĕр, укçасăрах, чиркÿ купаланă çĕре хутшăннă.
-Турра юрăхлă çак ĕçе пурнăçлама пулăшнă ытти спонсора, ял халăхне чăннипех те пысăк тав, - чунне уçать Валерий Семенович.
Чиркÿ тунипе çеç лăпланса ларасшăн мар-ха вăл. Юлташĕсем - А.А.Пупинпа Игорь Алексеевич, Александр Анатольевич Турхансем - пулăшнипе часавай-чиркÿ йĕри-тавра карта тытасшăн, хурал пÿрчĕ хăпартасшăн. Лайăх çул та тăвасшăн. Вăл пуçаракан ырă ĕçсем яланах пурнăçланса пыраççĕ. Турă та пулăшса пырать ăна, халăх та шанать. Юлашки çулсенче кÿлĕсем типсе пынине кура пушарсенчен сыхланма 2-3 ял валли чиркÿ çывăхĕнче пĕве те тăвасшăн Валерий Семенович. Çăл куç та пур иккен унта. Ăна çывăх вăхăтра çветит туса унта Кăшарнире шыва кĕмелли тăвасшăн. Турă çуртне хăпартма хутшăннă тус-тăванĕ малашне те пулăшса пыма шантараççĕ. Владимир Григорьевич Яковлев, сăмахран, кăвак чăрăш илсе килесшĕн.
- Атте-аннешĕн, тăван халăхшăн пултăр. Ватăсене кăштах та пулин çăмăллăх кÿрес, пулăшас килет. Хамăр та çав çула çитетпĕр-çке. “Ваттисене хисеплекен хăй те ырă курать” тенине манас марччĕ. Малалла та пулăшасчĕ. Ял çийĕн чан сасси янăрани тата мĕне тăрать, - терĕ Михаил Семенович Викторов.
Çак ырлăхшăн Валерий Семеновичпа пĕрлех çемйине те тав тумалла. Унăн мăшăрĕ Лариса Ивановна, çавăн пекех ашшĕпе амăшĕ Семен Викторовичпа Мария Сергеевна хавхалантармасăр, кирлĕ чух канаш памасăр пулман ĕнтĕ.
- Яваплă çакăн пек ĕçе тытăнни малтанах хăрататчĕ. Вĕçне çитереймесрен шикленеттĕмĕр, - теççĕ килтисем. Сăмах май, çамрăк мăшăр пĕр ывăл пăхса çитĕнтерет.
Май пур чухне çакна та палăртса хăварас килет: Аслă Шăхальпе Турхана 2006 çулччен ахаль çул çеç çыхăнтарнă. Апла тăк йĕпе-сапаллă çанталăкра икĕ ял халăхĕ еплерех нушаланни каламасăрах паллă. Çавăнпах ĕнтĕ Валерий Семенович асфальт сарас ыйтăва çĕкленĕ. Анчах пуçлăхсем ăна малтан Çĕнĕ Пăвапа Аслă Шăхале çыхăнтаракан юхăнса кайнă йывăç кĕпере тĕпрен юсаса çĕнетме ыйтнă. Çапла вара пĕр тăван Викторовсемпе Филипповсем кĕпер туса та хунă. Вăхăт иртнĕçемĕн В.С.Викторова ертÿçĕсем Елчĕкре часавай тума пулăшсан Турхан ялĕнче те /200 метр/ асфальт сарса паратпăр тесе шантарнă. Унтанпа центрти пĕчĕк часавай çеç мар, кунта та чиркÿ çĕкленчĕ ĕнтĕ, çапах хытă сийлĕ çул тăвасси пирки пĕр сас-хура та çук. Пуçлăхсем хăйсен сăмахне тытайманни Валерий Семеновича та, ял халăхне те кулянтарать. Уçăлнă чиркĕвĕн йĕпе-сапаллă çанталăкра хупăнса тăмалла ан пултăрччĕ. Çурхи кунсем çитесси те инçех мар...
Источник: "Хыпар"