Публикации » Кино, спектакль, кĕнеке...

АСЛĂ Отечествăлла вăрçă хыççăн çуралнă ачасен пурнăçĕ хальхинчен интереслĕрех пулнă тени, ман шутпа, пĕрре те йăнăш мар. Вĕренессинех илер-ха. Вăтам шкул хыççăн институт-техникумра, профтехучилищĕре малалла пĕлÿ илме май пулнă. Уроксем хыççăн тавракурăма ÿстерме тĕрлĕрен кружоксем ĕçленĕ.

Иртнĕ ĕмĕрĕн утмăлмĕш çулĕнче Васанта ятарласа туса лартнă клуб çурчĕ пулман. Библиотека Илюш Вазановăн çурчĕн пĕр пайĕнче вырнаçнăччĕ, тепĕр пайĕнче унăн çемйи пурăнатчĕ. Халĕ ку вырăнта Валерий Егоров тĕпленнĕ.

Ял варринче 1929 çулта туса лартнă йывăç шкул пĕр вăхăтрах клуб вырăнне те шутланнă темелле. Унта ир те, каç та пурнăç вĕресе кăна тăнă: кăнтăрла ачасем вĕреннĕ, каçхине аслисем ăс-тăна çивĕчлетнĕ. Ял-йыша спектакльсемпе, концертсемпе савăнтарнă. Пухусем те çакăнтах иртнĕ. Шупашкартан лекторсем килсен шкул коридорĕ халăхпа лăках тулатчĕ. Эрнере икĕ-виçĕ хут кино та кăтартатчĕç. Ачасем, уроксем пуçланичччен, физзарядкăна тухатчĕç.

Сĕнтĕрвăрри районĕнчи пĕр ялти шкулта уяв мероприятийĕ вăхăтĕнче пушар тухнă, вут-çулăмра нумай çын пурнăçĕ вăхăтсăр татăлнă хыççăн шкулсенче анлă культура мероприятийĕсем ирттерме чарнăччĕ. Çакăн хыççăн, 1959 çулта, "Гвардеец" колхоз Васанта 150 вырнăлă клуб туса лартрĕ. Бибилиотека та унтах вырăн тупрĕ, кино будки те, анлă вестибюль те пурччĕ.

Вăл вăхăтра клуб заведующийĕсем пулма купăс калама пĕлекен, пултарулăхпа, ăсталăхпа палăрса тăракан çынсене суйласа илетчĕç.

Клубра кашни каçах кино кăтартма тытăнчĕç. Кăнтăрлахи сеанссем те пулатчĕç, вĕсене ачасем класĕпех каятчĕç, тепĕр кун вара фильм содержанине сÿтсе яваттăмăр.

Билет хакĕ 5-10 пус çеçчĕ, каçхине, аслисен - 20 пус. Киномеханиксем ачасене çăмарталла кинона кĕртни те пулман мар. Мĕн пытармалли: труба витĕр тухнă хаяр шĕвекшĕн вара ытларах та кино курма май пурччĕ.

Паллах, ашшĕ-амăшĕсенчен вăрттăн.

Клубра мĕнле кино пуласси пирки ялта курăнмалла вырăнсенче пĕлтерÿсем çакса тухатчĕç. Типографире пичетленĕскерсем, ачасене хытах илĕртетчĕç çав: кам маларах ĕлкĕрет – çавă хăйпăтса илетчĕ вĕсене, кĕнеке хуплашки тума усă куратчĕ. Лайăх ас тăватăп-ха: çынсем комедисене, разведчиксем, вăрçă çинчен ÿкернĕ фильмсене кăмăллатчĕç. Инди фильмĕ пулассине пĕлтерни пуриншĕн те чăн-чăн уявччĕ: çынсем çемьесемпех клуба васкатчĕç.

Кăмăла хуçаканни те çук марччĕ: те аппаратура кивелнĕрен, те урăх сăлтавпа лента тăтăш татăлатчĕ. Кун пек чухне зал шав-шавпа тулатчĕ, унтан та кунтан "Эй, сапожник!" тесе кăшкăрни илтĕнсе тăратчĕ.

Колхозсенче тыр-пул тухăçĕ ÿссе пынă май пыра-киле клубсем складсене çаврăнма пуçларĕç, вĕсенче тырă упратчĕç. Октябрь уявĕ тĕлне çеç пушанатчĕ клуб.

Кино курса ачасем мĕн чухлĕ çĕнĕ юрă вĕренмен-ши; Артистсем юрланă самантсене сеанс хыççăн темиçешер хут çавăрттарни те пулнă. Çакă юрă сăмахĕсене, кĕввине лайăх ас туса юлма пулăшатчĕ. Кино курни вырăс чĕлхине вĕренме те пулăшу кÿретчĕ.

Ялсенче телевизорсем пулман тапхăрта çынсем кĕнеке нумай вулатчĕç.

Унтанпа самана пайтах улшăнчĕ, пирĕн ÿсĕмри çынсем халĕ пенсире ĕнтĕ е çитес вăхăтрах тивĕçлĕ канăва каймалла. Халĕ телевизорпа компьютер ачасене çеç мар, аслисене те клубран, библиотекăран уйăрчĕç. Яла тĕп хуламăртан артистсем килсен те спектакль-концерт курма çÿрекенсем сахал. Ку – урăх тема.