Публикации » Иртнине таврăнса

Хаçатăн иртнĕ номерĕнчи «Иртнĕ кунсемпе интересленсе» материала вуланă хыççăн «Чавал», «Акатуй» пирки мĕн пĕлнине çырас шухăш çуралчĕ. Эпир ача чух çак çырмара чылай выляса савăнтăмăр. Çырмисем вара чăнах та, хальхи пек сĕвек мар, çав тери чăнкăччĕ. Çынсем çырмаран аран-аран чаваланса хăпаратчĕç. Çавăнпах ĕнтĕ ку çырмана «Чавал» тенĕ. Уçланкине те – «Чавал» тесех калатчĕç. Çак ят паянхи кунчченех сыхланса юлчĕ.

«Чавал» çырминче ĕлĕкех вăйлă çăл куçсем тапса тăнă. Вĕсем юхан шывпа пĕрлешсе Айхала юхса тухнă, Сăра çитнĕ. Халĕ пĕр çăл куç вырăнĕнче пураласа тунă çăл пур. Унтан паян та тăрă сивĕ шыв ĕçме пулать.

Ĕлĕкрех ял çыннисем уçланкăра кĕтÿ кĕтнĕ, çамрăксем каçсерен лашасемпе выртмана çÿренĕ. Эпир те, çамрăк ачасем, çак çырмана выльăх-чĕрлĕх пăхма сахал мар çÿренĕ. Çуркунне, симĕс курăк тухсан, çара уран сăрт çинче выляма юрататтăмăр. Çулла юхан шывра шăмпăлтататтăмăр, ÿт-пĕве пиçĕхтереттĕмĕр.

Çывăхри утарçăсем уçланкăра вĕллесем тытнă. Пыл хурчĕсем валли питĕ меллĕ вырăн пулнă.

Халĕ «Чавал» уçланкă районшăн паллă кану вырăнĕ шутланать. Илемлĕ вырăнта, çурхи ĕçсене пĕтĕмлетсе, Ĕçпе юрă уявĕ ирттереççĕ. Эпĕ ас тунă тăрăх, пĕрремĕш хут «Акатуй» уявне 1937 çулта паллă тунă. Çавăн чухне суха пуçне тракторпа лапчăтса ватнă. Çак тĕслĕх суха пуçĕн ĕмĕрĕ вĕçленнине, ял хуçалăхĕнче машина-трактор вăй илсе пынине пĕлтернĕ.

Хыççăн районти яшсемпе хĕрсем, уява чăн-чăн чăваш тумĕсемпе пуçтарăннăскерсем, çĕрпе суха туйĕнче юрласа ташланă. Ишеккасси ял çамрăкĕсем, ватти те, вĕтти те, «Чавал» уçланкинче сахал мар савăннă. Çав самантсем халĕ те асрах.