02 сентября 2015 г.
Виноград - çĕр çинчи авалхи ỹсен-тăран. Унăн çупкамĕ ĕмĕртенех ĕçпе пулăхлăх символĕ шутланнă. Юлашки вăхăтра иçĕм çырлине ỹстересси климат чăрмавĕсене сирсе вăтам полосапа çурçĕр районсенче те аталану илчĕ. Чир-чĕре тата сивве парăнман, ир пиçекен сортсене суйласа илсен, хĕллехи шартламасенче шанчăклă витсе упрасан чăваш çĕрĕ çинче те çак ỹсен-тăранран аван тухăç илме пулать. Хĕл каçа нỹрĕ çĕр çинче выртсан та виноград хăйĕн ĕрчевлĕхне çухатмасть. Çырлисем тата мĕнлерех техĕмлĕ те тутлă, организмшăн усăллă. Сăмах май каласан, çырлисене çеç мар, хунавĕсемпе çулçисене те сывлăха çирĕплетме усă курма пулать. Виноград хунавĕсене явăнтарса илемлетнĕ беседка, пỹрт стенисем тата еплерех илĕртỹллĕ курăнаççĕ, çуллахи шăрăхра вăй кĕртекен сулхăн парнелеççĕ.
Урмаел ялĕнче пурăнакан Зуфар Мубаракшович Зиганшин винограда пилĕк çул каялла ĕрчетме пикеннĕ. Хальхи вăхăтра унăн пахчинче вунă тĕрлĕ сорт çимĕç парать. Малтан вăл "Изабелла" ятлине лартса пăхнă. Каярахпа, пахалăхĕ кăмăлне тивĕçтермен пирки, урăх сортсемпе кăсăкланнă май интернет урлă Белоруссинче пурăнакан Александр Мчелидзе виноград ăсти çине тухнă. Унран "Алешенькин", "Донской агат" сортсен сапанĕсене çырăнса илнĕ. Каярах вара унăн виноград лаптăкĕ "Супага", "Виктория", "Запорожская красавица", "Плевен", "Болгария", "Подарок Запорожья" сортсемпе пуянланннă.
Хĕл хырăмĕ пысăк - ял çынни çу кунĕнче диван ăшăтса ларсан тутă пулаймасть. Эпир Зуфар Мубаракшовичпа мăшăрне пахчара шыраса тупрăмăр. Вĕсем çĕрулми кăларма пикеннĕ иккен. Ĕçлеме чăрмантартăмăр пулсан та тарават кил хуçисем пире хапăл пулчĕç. З.Зиганшин пире виноград тĕмисене пăхмалли технологине кашни сортăн уйрăмлăхĕсене шута илсе тĕплĕн каласа пачĕ. Пуçăннă ĕçе юратса ĕçлемелли çинче те чарăнса тăчĕ. Эпир кăсăклансах итлерĕмĕр. Паллах, пĕрре каласа панипех виноград пăхса ỹстерме вĕренейместĕн. Çапах килти пахчара та иçĕм çырлине çитĕнтерсе пăхас туртăм вара çуралчĕ. Виноград çупкамĕсене хам куçпа курман пулсан кăнтăртан куçса килнĕ ỹсен-тăран пирĕн патра çакăн пек тулăх çимĕç параясса ĕненес те çук.
Зуфар Мубаракшович пахчинче ир пиçсе çитекен, апат-çимĕçре усă курмалли сортсем ỹсеççĕ иккен. Кил хуçи пире кашни тĕмĕ çинчи иçĕм çырлине астивсе пăхма сĕнчĕ. Кашни сортăн тути те хăйне евĕрлĕ. Хăшĕ пылаккăн, хăшĕ йỹçеккĕнрех калать. Тарават Зиганшинсем иçĕм çырлине тус-юлташĕсене, тăванĕсене, килен хăнасене кучченеçе параççĕ, çемье валли те çителĕклĕ хатĕрлеççĕ. Зуфар Мубаракшович пек яланах çĕннипе кăсăкланакан тăрăшуллă çынсем иçĕм çырлине те чăваш çĕрĕ çинче ăнăçлă ỹстерме пулнине çирĕплетеççĕ.
Источник: "Каçал Ен"