27 сентября 2019 г.
Тутар Сăкăтĕнче пурăнакан Р. Алеев 10 çул вăрман хуçалăхĕнче мастерта тăрăшнă, унтан ăна шăпа Мускава илсе çитернĕ. Раççейĕн тĕп хулинче вахта мелĕпе вăй хунă. Сисĕнмесĕрех тата тепĕр 10 çул иртсе кайнă. Растем Шамилович килте çук чухне пĕтĕм йывăрлăх мăшăрĕ çине тиеннĕ: выльăх пăхасси, вĕсене валли апат хатĕрлесси тата ытти те. Çакăн пек пурнăç ăна та, çемйине те ывăнтарса çитернĕ. Ĕçлеме каяс мар, укçи-тенки кулленех кирлĕ. Килте еплерех алă-ура çавăрса пымалла? Алеевсем пĕрле ларса тĕплĕ шухăшланă хыççăн хăнăхнă ĕçе малалла тăсас тенĕ.
- Эпĕ хама ас тума пуçланăранпах пирĕн килте выльăх усранă. Ачаранах тислĕк тасатнă, апат çитернĕ. Мăшăрлансан та ĕнине те, пăрăвĕсене те тытнă. Тĕрĕссипе, витере 13-15 пуçран кая мар ĕне-выльăх тăнă. Çавăнпах йыша ỹстерсе килтех укçа тăвас терĕмĕр,- тет Р. Алеев фермер хуçалăхĕ пирки каласа кăтартнă май.
2017 çулта Алеевсем фермер хуçалăхĕ йĕркеленĕ. Фермер ĕçне пуçăнакансене грант панине пĕлсен унта хутшăнса хăйсен телейне тĕрĕслес тенĕ. Ăнăçу вĕсем енче пулнă. Патшалăх пулăшăвĕпе усă курса Растем Шамилович кил-хуçалăх территорийĕнче вите туса лартнă. Халĕ унта 35-40 пуçран кая мар ĕне-выльăх тăрать. Çуллахи вăхăтра ĕнесем кĕтĕве каяççĕ, хĕлле территорие уçăлма кăлараççĕ. Вăкăрсене сутаççĕ пулсан тынасене йыша ỹстер- ме тăратса хăвараççĕ. Ютран туяннисемпе мар, хăйсен пăрăвĕсемпе хуралтăна тултарса пыраççĕ.
Витери ĕçе йăлтах механизацилеменни çеç кансĕртерех. Ĕнесене аппаратпа сăваççĕ. Тислĕке хырса тасатнă хыççăн трактор пĕр вырăна чыштарса хурать, ăна тиесе тỹрех хура пусса кайса тăкаççĕ.
Фермер хуçалăхĕн 50 гектар ытларах çĕр. Кăçал çеç тата 15 гектара яхăн арендăна илнĕ. Унта выльăхсене валли нумай çул ỹсекен курăк, сĕлĕ, урпа çитĕнтереççĕ. Пусă çаврăнăшне тытса пыма çулленех хура пусă тăратса хăварнине пĕлтерчĕ Р. Алеев. Хирте тата фермăра ĕçлеме ДТ, МТЗ маркăллă тракторсем пур. Кăкарса çỹремелли хатĕрсене те туяннă, çавăнпа та сухаланă е курăк çулнă, е ытти ĕçе пурнăçланă чухне çынна пуç çапмалла мар.
Фермер выльăхсен апат рационне пуянлатассишĕн те тăрăшать.
- Утă-улăм çитернипе кăна ĕнесем сĕт памаççĕ, çавăнпа та сенаж, жом, дробина çулленех туянатпăр. Вăкăрсен умĕнчен курăк, тырă фуражĕ татăк тăратмастпăр. Продукци илес тесен апата хĕрхенсе çитермелле мар,- тет Растем Шамилович. Сĕте Алеевсенчен И. Мухутдинов туянать. Çулла паха шĕвеке вăл каçхи сăвăм хыççăнах килсе илет. Хĕлле фермерсем патне ирсерен çитет. Алеевсем пур ĕçе те ытларах хăйсен çемйипе пурнăçлама тăрăшаççĕ. Ĕнесене сунă чухне пулăшакан пур-ха, ытти чухне вара арăмĕпе ачисем юнашар тăрса вăй хураççĕ.
- Икĕ ывăлпа пĕр хĕр пирĕн. Ачасем выльăхсене валли апат хатĕрленĕ çĕре те хутшăнаççĕ, тислĕк тасатма та тухаççĕ. Ку манăн ĕç мар тесе тăмаççĕ. Вĕсемсĕр эпĕ тымарсăр йывăç пекех, - терĕ Растем Шамилович. Ара, ача-пăчана мĕн ĕлĕкренех ĕçе хăнăхтарма тăрăшнă. Ахальтен-им, арçын ача - пуртă аври çỹллĕш пулсан ашшĕне, хĕр ача йĕке тăршшĕ пулсан амăшне пулăштăр тесе калаççĕ.
Выльăх-чĕрлĕх усрасси çăмăл ĕç мар. Кунта канмалли кун та, уяв та çук. Канăçлăх пирки те манма тивет. Апла пулин те Алеевсем фермер хуçалăхне йĕркеленишĕн ỹкĕнмеççĕ. Ĕмĕчĕсем пысăк, вĕсене пурнăçлама тăрăшаççĕ.
О. ПАВЛОВА
Ялти .= Мускавринчен пахарах
Тутар Сёкёт.нче пурёнакан Р? Алеев 10 =ул вёрман ху=алёх.нче мастерта тёрёшнё: унтан ёна шёпа Мускава илсе =итерн.? Ра==ей.н т.п хулинче вахта мел.пе вёй хунё? Сис.нмес.рех тата теп.р 10 =ул иртсе кайнё? Растем Шамилович килте =ук чухне п.т.м йывёрлёх мёшёр. =ине тиенн.% выльёх пёхасси: в.сене валли апат хат.рлесси тата ытти те? +акён пек пурнё= ёна та: =емйине те ывёнтарса =итерн.? ,=леме каяс мар: ук=и-тенки кулленех кирл.? Килте еплерех алё-ура =авёрса пымалла; Алеевсем п.рле ларса т.пл. шухёшланё хы==ён хёнёхнё .=е малалла тёсас тен.?
_ Эп. хама ас тума пу=ланёранпах пир.н килте выльёх усранё? Ачаранах тисл.к тасатнё: апат =итерн.? Мёшёрлансан та .нине те: пёрёв.сене те тытнё? Т.р.ссипе: витере 13-15 пу=ран кая мар .не-выльёх тёнё? +авёнпах йыша \стерсе килтех ук=а тёвас тер.м.р: _ тет Р? Алеев фермер ху=алёх. пирки каласа кётартнё май?
2017 =улта Алеевсем фермер ху=алёх. й.ркелен.? Фермер .=не пу=ёнакансене грант панине п.лсен унта хутшёнса хёйсен телейне т.р.слес тен.? Ёнё=у в.сем енче пулнё? Патшалёх пулёшёв.пе усё курса Растем Шамилович кил-ху=алёх территорий.нче вите туса лартнё? Хал. унта 35-40 пу=ран кая мар .не-выльёх тёрать? +уллахи вёхётра .несем к.т.ве кая==.: х.лле территорие у=ёлма кёлара==.? Вёкёрсене сута==. пулсан тынасене йыша \стер-
ме тёратса хёвара==.? Ютран туяннисемпе мар: хёйсен пёрёв.семпе хуралтёна тултарса пыра==.?
Витери .=е йёлтах механизацилеменни =е= канс.ртерех? ,несене аппаратпа сёва==.? Тисл.ке хырса тасатнё хы==ён трактор п.р вырёна чыштарса хурать: ёна тиесе т\рех хура пусса кайса тёка==.?
Фермер ху=алёх.н 50 гектар ытларах =.р? Кё=ал =е= тата 15 гектара яхён арендёна илн.? Унта выльёхсене валли нумай =ул \секен курёк: с.л.: урпа =ит.нтере==.? Пусё =аврёнёшне тытса пыма =улленех хура пусё тёратса хёварнине п.лтерч. Р? Алеев? Хирте тата фермёра .=леме ДТ: МТЗ маркёллё тракторсем пур? Кёкарса =\ремелли хат.рсене те туяннё: =авёнпа та сухаланё е курёк =улнё: е ытти .=е пурнё=ланё чухне =ынна пу= =апмалла мар?
Фермер выльёхсен апат рационне пуянлатассиш.н те тёрёшать?
_ Утё-улём =итернипе кёна .несем с.т пама==.: =авёнпа та сенаж: жом: дробина =улленех туянатпёр? Вёкёрсен ум.нчен курёк: тырё фураж. татёк тёратмастпёр? Продукци илес тесен апата х.рхенсе =итермелле мар: _ тет Растем Шамилович?
С.те Алеевсенчен И? Мухутдинов туянать? +улла паха ш.веке вёл ка=хи сёвём хы==ёнах килсе илет? Х.лле фермерсем патне ирсерен =итет?
Алеевсем пур .=е те ытларах хёйсен =емйипе пурнё=лама тёрёша==.? ,несене сунё чухне пулёшакан пур-ха: ытти чухне вара арём.пе ачисем юнашар тёрса вёй хура==.?
_ Ик. ывёлпа п.р х.р пир.н? Ачасем выльёхсене валли апат хат.рлен. =.ре те хутшёна==.: тисл.к тасатма та туха==.? Ку манён .= мар тесе тёма==.? В.семс.р эп. тымарсёр йывё= пекех: _ тер. Растем Шамилович? Ара: ача-пёчана м.н .л.кренех .=е хёнёхтарма тёрёшнё? Ахальтен-им: ар=ын ача _ пуртё аври =\лл.ш пулсан ашш.не: х.р ача й.ке тёршш. пулсан амёшне пулёштёр тесе кала==.?
Выльёх-ч.рл.х усрасси =ёмёл .= мар? Кунта канмалли кун та: уяв та =ук? Канё=лёх пирки те манма тивет? Апла пулин те Алеевсем фермер ху=алёхне й.ркелениш.н \к.нме==.? ,м.ч.сем пысёк: в.сене пурнё=лама тёрёша==.?
О? Павлова
Источник: "Авангард" (газета Батыревского района)