Публикации » Çын вилсен вăхăт хăвăрт шунине асăрхатпăр.

Çын вилсен вăхăт хăвăрт шунине асăрхатпăр. Пытарнă кăначчĕ – çирĕм кунĕ, хĕрĕх кунĕ...Ак, çур çулĕ те çитет, çулталăк...

Тинтерех пек çеç-ха Сăкăтра пурăннă хаклă тусăмăра, шкул директорне, музыканта, республикăри Митта Ваçлей премийĕн лауреатне Игорь Ильич Медведева чăн çĕре ăсатни. Ав, виç çул та сисĕнмесĕр иртрĕ. Хĕллехи Микула хыççăн тепĕр кунне тăванĕсемпе тус-юлташĕсем пĕрле пуçтарăнчĕç, çывăх çыннăмăра асăнса пĕлĕм çирĕç, ĕлĕкхи йăлапа чунне масар çинчен илсе килсе каялла ăсатрĕç. Раштав типпи тухсан тата Çĕнĕ çулпа кăшарни иртсен вара республикăри электрон тата кино документацийĕн архивĕн директорĕ( Игорь Ильичăн аслă пиччĕшĕ) Николай Ильич пуçарнипе Сăкăтри культура çуртĕнче И.И.Медведевăн асăну каçне ирттерчĕç. Пытарар мар, кăчухне халăх клуба пит çÿресе каймасть, чаплă спектакль пулать тесен те çынна килтен йыхăрса кăларма йывăр. Хальхинче вара пысăк зал лăк туллиехчĕ. Çакă хăйех ял-йыш Игорь Ильича чун-чĕререн хисепленине кăтартать.

И.И.Медведев 1964 çулхи сентябрĕн 16-мĕ-шĕнче çуралнă. Вăтам шкул пĕтернĕ хыççăн пурнăç çулне вăрах шыраса хăшкăлман, маларах музыка шкулне çÿресе юрă-кĕвĕ вăрттăнлăхĕсене алла илнĕскер, аслă пиччĕш такăрлатнă сукмак çине тăнă: Шупашкарти педагогика институчĕн музыка факультетне çул тытнă. Çулталăкран ăна çакăнтанах салтак тумне тăхăнтартса çара илнĕ. Икĕ çупа икĕ хĕл те унăн ĕмĕтне татайман; каялла таврăнса вĕренĕве малалла тăсать, лайăх паллăсемпе пĕтерсе музыкант дипломне илет. Çапла тĕпкĕче юлнă каччă тăван яла таврăнать, вăтам шкулта ачасене юрлама хăнăхтарма пуçлать. Пултаруллă педагога районта та асăрхаççĕ, хайхи музыка шкулĕнче те ĕçлеме сĕнеççĕ. Çакă та çи-телĕксĕр ăна. Вăл тăрăшсах ялти таврари паллă хор ĕçне çĕнĕ варкăш кĕртет. 1995 çулта тăватă сасăпа юрлакан художество пултарулăх коллективĕ хăйĕн çур ĕмĕрлĕ историйĕнче пĕрремĕш хут “Халăх хорĕ” ята тивĕçет.

2001 çулта Игорь Ильича тата пысăк тивĕç шанчĕç – Сăкăтри вăтам шкул директорĕ пулма çирĕплетрĕç. Ай-яй йывăр вăхăт лекрĕ ун чухне ăна лава туртма. Самани саккăрла çаптарать, укçа-тенкĕ куллен йÿнелет. Те шалу памалла пуррипе, те патшалăх учрежденийĕн шăтăк-çурăкне сапламалла, те вĕренÿпе воспитани процесне йĕркелемелле. Çапах пуçа усмарĕ хастар чăваш. Тем пек йывăрлăхсем сиксе тухсан та ик хутлă çурта çут çанталăк газĕпе ăшăтма майлаштарчĕ, пăрăх системине çĕнетрĕ... Çĕнĕ шкул никĕсне ярас тесе мĕн чухлĕ ăшталанмарĕ пулĕ тата! Проекчĕсем хăйсем пиншер те пиншер тенкĕ тăраççĕ. Вĕсене тĕрлĕ органсенче пăхса тухса çирĕплетесси чĕр вилĕм. Пĕр çĕре çитмелле те тепĕр пуçлăх патĕнче пуçа таймалла...

Шел, хăй сывлăхне уя-масăр тата вăхăта пăхмасăр чупнин-çÿренин çимĕçне кураймарĕ директор. Анчах сая каймарĕ тăрăшни– 2010 çулта Сăкăтра халиччен курман хăвăртлăхпа, тăхăр уйăх хушшинче, ял варринче виçĕ хутлă кермен çĕкленсе ларчĕ. Тĕнче курнă çынсем ун пек шкул тĕп хулара та сайра иккенне çирĕплетеççĕ. Унта халь тесен халь 320 ача парттă хушшине ларма пултарать.

Çак хушăрах Игорь Ильич пултарулăх енĕпе тар тăкма та меслет тупнă. Кĕвĕ хыççăн кĕвĕ çырнă вăл ерçÿ тупса. Юррисем хăй пурăннă чухнех халăх çине тухса анлăн сарăлма ĕлкĕрнĕччĕ. П.Афанасьев, Н.Изедеркина, В.Давыдов-Анатри, Л.Сорокина, Р.Сарпи сăмахĕсемпе кĕвĕленĕ “Мĕн çитет аннене”, “Кил эс, Çĕнĕ çул”, “Çу çумăр”, “Ан манса кай”, “Хĕвел çаврăнăш”, “Çăлтăрăм” юрăсене паян та ватăпа вĕтĕ кăмăлласа юрлать. Хăшĕ-пĕри вара халăх юрри шайне çитрĕ. Вĕсене чăваш эстрада çăлтăрĕсем Стас Владимиров, Сергей Павлов, Катя Голубева шăрантараççĕ.

Пурăннă чухне çамрăкла леш тĕнчене каясса кам шутлать! Пĕр тĕркеме пухса пыман опуссене композитор. Çапах та хутсем хушшинче пиччĕшĕ вăтăр ытла хатĕр юрă шыраса тупма пултарнă. Пуçласа хунисем, якатса çитерменнисем тата мĕн чухлĕ! Николай Ильич та маттур. Тăван тăварпа пиçнĕ тесе ахальтен каламан-тăр. Шăллĕ вилнĕренпе виçĕ çул çитнĕ тĕле вăл хăй вăйĕпе “Ман килес” ятлă диск кăларнă. Унта вунă юррине кĕртнĕ. Саккăрăшне маларах асăннă Стас Владимиров шăрантарать.

Концерт Игорь Ильич Медведев кĕвĕленĕ юрăсемпе иртрĕ. Сцена çине тухса Чăваш республикин тава тивĕçлĕ артисчĕсем Зоя Лисицинапа Тамара Гурьева, Стас Владимиров, Игорь Ильичăн вăрентекенĕ, Чăваш патшалăх педагогика университечĕн музыка факультечĕн кафедра пуçлăхĕ Петр Васильев, Аврам Бурундуков композитор вăхăтсăр пурнăçран уйрăлнă юлташăмăр пирки хăйсен аса илĕвĕсемпе паллаштарчĕç, пысăк хавхаланупа пухăннă халăха юрласа савăнтарчĕç.

Асăну каçне район администрацийĕн пуçлăхĕ Николай Глухов, районти культурăпа искусство çыннисем, шкулсен директорĕсен пĕр ушкăнĕ,çак йĕркесен авторĕ, çавăн пекех вырăнти тĕрлĕ ертÿçĕсем, çав шутра “Красное знамя” кооператив председателĕ, ЧР Патшалăх Канашĕн депутачĕ Петр Никифоров, Сăкăт ял пуçлăхĕ Сергей Толстов, ытти тус-юлташĕсем, тăванĕсем хутшăнчĕç, аса илсе ăшă сăмахсем каларĕç. Кашниех çакна палăртрĕ; “Игорь Ильич–Çÿл тÿпери йăлтăр çăлтăр!”