Публикации » Ашшĕ çулĕпе – ачисем

Сăмахăма Кĕçĕн Арапуçĕнчи Маркидановсем çинчен пуçарас килет. 1943 çулта çуралнă Виталий Иванович çине сахал мар йывăрлăх тиеннĕ. Çамрăклах унăн колхоз хирĕнче ĕçлемелле пулнă. Пĕрлех вăл спорта аталантарас туртăмне те илсе пынă. Хыр вăрманĕнчен инçех пурăнманран ирхи зарядкăна каччă уçă сывлăша тухнă, çуран чупнă, турник çинче çĕкленнĕ. Хĕлле вара йĕлтĕрпе çÿренĕ. Вăл вăхăтра спорт инвентарĕ те пулман. Ачасем килте ăсталанă конькипе пăр çинче ярăннă, хоккейла вылянă. Çыранри юра кĕреçепе купаласа трамплин тунă. Спорта юратакансем “Хĕрлĕ çырана” килĕштернĕ. Хыр вăрманĕ çумĕнчи йĕлтĕр йĕрне хĕл каçа пĕрре те юр хÿсе ĕлкĕреймен. Унта тухма Виталий Ивановича та хистекен пулман. Спорт енне туртăмĕ пысăкки ăна умри тĕллевсене пурнăçлама май панă.

Ачалăхĕ спортсменăн ыттисенни евĕрех иртнĕ. Именкассинче 7 çул вĕреннĕ хыççăн вăл Первомайскинчи вăтам шкула çÿренĕ. Утнă чухне утнă вĕренÿ çуртне, чупнă чухне чупнă. Каярахпа çамрăка инçе çĕр илĕртнĕ. Виталий комсомол путевкипе Çĕ-пĕре чукун çулĕ тума тухса кайнă. Унта та спортпа палăрнă. Чăваш каччи Коми АССРĕнче хĕллехи пысăк ăмăртăва хутшăннă, çамрăксем хушшинче йĕл-тĕрпе чупса чемпион ятне çĕнсе илнĕ. Унтан çуран 5000 метра чупассине парăнтарнă. Кĕрнеклĕ каччă çар службинче те йĕлтĕр ăмăртăвĕсене хутшăнать, спорт мастерĕн кандидачĕн нормисене тултарать. Йĕлтĕрçĕсен вăйлă командине лексе вăл Пĕтĕм Союзри çулленех иртекен “Çĕпĕр уявне” хутшăнать.

Тăван ял туртнах В. Маркиданова. Колхозра ĕçленĕ май çамрăк спорт вăййисене йĕркелесе ярать. Хăй вара районта иртекен тĕрлĕ ăмăртăва хутшăнать, малти вырăнсене çĕнсе илет. Виталий Иванович турник çинче йăтăнса, винтовкăран персе, йĕлтĕрпе чупса район чысне республика шайĕнче хÿтĕлет. Вăл темиçе хутчен “Урожай” спорт обществин чемпионĕ пулать. Ун çинчен çирĕплетсех тренер, наставник тесе те калама пулать.

Елизавета Семеновнăпа çемье çавăрнă Виталий Иванович. Пилĕк ача çуратса ÿстернĕ вĕсем, пурнăç çулĕ çине кăларнă. Çитĕнекен ăрăва пĕчĕкренех тирпейлĕ те таса пулма, физкультурăпа спорта юратма хăнăхтарнă. Ашшĕ ачисене тренировкăсене хăйпе пĕрле илсе тухнă. Вĕсем хыççăн кÿршĕри шăпăрлансем те юлман.

Маркидановсен тăватă ывăлĕ те Нăрваш Шăха-лĕнчи вăтам шкултан вĕренсе тухнă. Унта вĕсем В. Бородкин физкультура учителĕ патĕнче ăсталăха ÿстернĕ. Василий Михайлович пулăшнипе йĕл-тĕрпе тата велосипедпа ăмăртусене хутшăнса малти вырăнсене йышăннă. Ачасен ашшĕ те алă усса ларман. “Герой” колхоз вăхăтĕнче бригадăсем хушшинче пуçласа йĕлтĕр ăмăртăвĕ ирттерессине йĕркелесе янă. Çемье эстафетине пуçарнă. Маркидановсем вара унта пурте хутшăннă.

Юлашки çулсенче Кĕçĕн Арапуç спортсменĕ ячĕпе район шайĕнчи ăмăртусем иртеççĕ. Кăçал Виталий Ивановича халалланă хĕллехи эстафета 27-мĕш хут пулать. Ачисем те килеççĕ унта. Володя Шупашкарта пурăнать. Ĕçленĕ хушăрах хĕллехи полиатлон енĕпе СССР спорт мастерĕн нормисене пурнăçланă вăл. Евгенийĕн те пурнăç çулĕ интереслĕ. Харьковри физкультура училищи хыççăн вăл аслă шкулăн юридика факультетĕнче вĕреннĕ. Унтан Çĕнĕ Шупашкарти шалти ĕçсен органĕсенче ĕçленĕ, министерство шайне çитнĕ. Спортри çитĕнĕвĕсем те пысăк. Мăшăрĕпе иккĕшĕ те спорт мастерĕн нормисене тултарнă.

Ялти хĕрĕ Люда та, Шупашкарти ывăлĕсем те тăван киле килсех çÿреççĕ. Елизавета Семеновна ăрăва малалла тăсакансемпе пĕр сăмахра, килĕштерсе пурăнать. Ачисем те ашшĕпе амăшĕн ятне çĕре ÿкермеççĕ. Аслисене пурнăç çулĕпе илсе пыракан çутă çăлтăр вырăнне хураççĕ, ашшĕн çитĕнĕвĕпе савăнаççĕ.